donderdag. Een m.i. onderbelicht aspect van met name de Nationale Postcodeloterij (NPL) is de psychische druk die wordt gelegd op alle inwoners van Nederland om (steeds meer) loten af te nemen. Deze psychische druk wordt niet door iedereen zo ervaren, maar dat doet niets af aan het effect ervan. De psychische druk van de NPL ligt in het gegeven dat na een trekking van de NPL iedereen die woont in het winnende postcodegebied met 100% zekerheid kan stellen dat... ...hij deelt in een grote prijs omdat hij een of meer loten heeft gekocht of ...hij zou hebben gedeeld in een grote prijs als hij een of meer loten zou hebben gekocht. In de uitingen van de NPL laat zij niet na in te spelen op het gevoel van spijt dat in situatie 2 ongetwijfeld zal ontstaan ("het zal u toch niet gebeuren..."). Het psychologische effect wordt nog versterkt door het gegeven dat de buren (waarschijnlijk) wel loten hebben, zodat je zonder loten in een "winnende" straat wel echt als loser te kakken staat. Uit een onderzoek aan de Universiteit van Tilburg is gebleken dat de psychische druk om loten te blijven kopen vooral ontstaat door het lotensysteem van de NPL. Iedere inwoner van Nederland met een vaste woon- of verblijfplaats (lees: een adres in Nederland) heeft feitelijk al bij voorbaat een lotnummer, de postcode. Het is volgens de regels van de NPL toegestaan te spelen met een andere postcode, maar in de praktijk komt dat alleen voor bij mensen die verhuizen en daardoor voor de keuze staan verder te spelen met de oude of de nieuwe postcode. Wie zijn verhuizing telefonisch doorgeeft, wordt door de medewerker van de NPL bewust gedirigeerd naar spelen met beide postcodes (want stel dat...). Ik ben zo vrij het onderzoeksrapport in deze als bijlage mee te sturen en hier een link naar een moderne gelijkenis (http://petities.nl/nieuws/parabel) in te voegen. De Bankgiroloterij lijkt een vergelijkbaar systeem te hebben met bankrekeningnummers, net als de Vriendenloterij dat heeft met mobiele nummers, maar bij deze loterijen wordt alleen getrokken uit de nummers waarmee deelnemers zich inschrijven. Achteraf met 100% zekerheid zeggen dat je een grote prijs zou hebben gehad als je had meegedaan, is hier niet aan de orde. Zo blijft de NPL de enige loterij in Nederland die een grote troef in handen heeft om mensen over te halen (steeds meer) loten te kopen. In een petitie die sinds oktober 2010 online staat (http://loterijen.petities.nl) pleit ik voor een lotnummersysteem voor alle loterijen, waarin voor elke trekking opnieuw willekeurige lotnummers worden toegekend aan de deelnemers. Een deelnemer krijgt pas een lotnummer toegewezen nadat hij zich tot deelname heeft verplicht. Alleen zo verdwijnt de psychologische druk om loten te kopen en moeten alleen de andere redenen (goede doelen, kans op een grote prijs) voldoende zijn om te kiezen voor wel of niet deelnemen. Dat lotnummers dezelfde opbouw hebben als een postcode of mobiel nummer maakt nu niet meer uit. Dat verschillende deelnemers een lotnummer delen maakt ook niet meer uit. Het psychologische spel van de NPL is hiermee helemaal uitgespeeld. De NPL of beter, de Nationale Goede Doelen Loterijen NV zal zich dan kunnen toeleggen op het daadwerkelijk steunen van goede doelen met de inleg van haar loterijen. Een argument dat ik hoor om het systeem vooral niet te veranderen is dat de goede doelen dan veel minder geld te besteden hebben. Als dit het geval zou is (en ik verwacht zelf ook dat dit de keerzijde is) kan dit dan anders worden uitgelegd dan dat deelnemers zich nu wel durven terug te trekken? Dat zou dan juist een argument zijn om deze wijziging wel door te voeren, want het geld dat weg zou vallen is alleen geld dat nu door pressie (chantage?) wordt vergaard. Willen de besturen van de goed doende organisaties geld dat door chantage wordt verkregen? Waarschijnlijk niet. Met het oog op de verslavingszorg kan ik hier nog iets aan toevoegen. De NPL ziet het deelnemersveld vergrijzen. Enerzijds komt dat doordat ouderen gemakkelijker slachtoffer zijn van het systeem, anderzijds voelen jongeren zich niet aangetrokken tot de NPL en ze zijn kennelijk minder gevoelig voor de psychische druk. Om het tij te keren is de NPL met haar verkiezingen voor Goede Doelen Ambassadeur een charme-offensief tegen jongeren begonnen. De verkiezing zelf heeft flink wat publiciteit opgeleverd. In hoeverre dat ook heeft geleid tot een groter aantal jonge deelnemers is mij niet bekend. Wie eenmaal begint deel te nemen komt daar moeilijk weer van af. Is dat niet kenmerkend voor verslaving? Ik hoop van harte dat u bij de hoorzitting een herziening van het systeem van lotnummertoewijzing wilt overwegen. Met vriendelijke groet, Bert Zandbergen

Excuses voor mijn late reactie.   Mijn complimenten voor uw initiatief! Als woordvoerder oa kansspelen heb ik schoon genoeg van de misleidende reclame met name door loterijen. Daar wil ik namens de PvdA kort metten mee maken, zoals u wellicht heeft vernomen.   Uw initiatief lijkt aan te sluiten op ons doel: tegengaan van misleiding van consumenten. Om dit te bereiken is er mede op ons voorstel een hoorzitting kanssspelen georganiseerd in de Kamer. Een blokje gaat over (reclame) toezicht en handhavingg. Het lijkt mij een interessant idee om u daar ook bij uit te nodigen. Dan kan u  de commissie Justitie vertellen over uw bezwaren en uw initiatief. Voelt u hier iets voor?   Maar ik heb ook een paar vragen over uw initiatief. Een manier om reclame aan banden te leggen id strikte regels en toetsing vooraf, dat is ons voorstel. Uw voorstel richt zich ook op psychische druk. Dat bezwaar begrijp ik goed. momenteel is het zo dat mensen met elke willekeureige postcode mee mogen doen. Net zoals je in de lotto met elke combi aan nummers en met dayzers met elke willekeurige verjaardag mee mag doen. Als dat meer wordt gecomuniceerd, haalt dat de psychische druk weg?   Bij de comissie Justitie leg ik het verzoek neer om u uit te nodigen. Zodra ik meer weer, laat ik u dat weten.   vriendelijke groeten,   Lea Bouwmeester lid Tweede Kamer  PvdA   Postbus 20018 2500 EA Den Haag Tel: 0703182726 of 06-18305848 Mijn internetpagina:  www.leabouwmeester.pvda.nl